AI आणि 'अशक्त' मेंदू: EBS चा नवीन माहितीपट धोक्याचा इशारा देत आहे

Article Image

AI आणि 'अशक्त' मेंदू: EBS चा नवीन माहितीपट धोक्याचा इशारा देत आहे

Jihyun Oh · १७ डिसेंबर, २०२५ रोजी १:१९

जेव्हा AI एका क्षणात सर्व काही सारांशित करू शकते, तेव्हा आपल्याला खरोखर वाचण्याची गरज आहे का? EBS वरील 'पुन्हा वाचूया' हा नवीन, उत्तेजक माहितीपट मानवी मेंदूवर AI-च्या अवलंबनाचे चिंताजनक परिणाम तपासतो.

हा चित्रपट, जो 20 व्या आणि 27 व्या तारखेला प्रसारित होईल, तो इशारा देतो की "न वाचणाऱ्या मानवतेसाठी, AI हे साधन नसून आपत्ती आहे". AI-च्या युगात वाचनाचे हरवलेले सार आणि त्याची किंमत यावर प्रकाश टाकण्यासाठी हा चित्रपट 'तुमची साक्षरता' आणि 'निरक्षर लोक' यांसारख्या मागील यशस्वी कामांवर आधारित आहे.

चित्रपटात सादर केलेल्या MIT च्या अभ्यासातून धक्कादायक निष्कर्ष समोर आले आहेत: जनरेटिव्ह AI वापरून मजकूर लिहिणाऱ्या 83% सहभागींना ते काम पूर्ण केल्यानंतर एका मिनिटापेक्षा कमी वेळात त्यांनी लिहिलेला एकही वाक्य आठवत नाही. यातून हे वैज्ञानिक दृष्ट्या सिद्ध होते की AI वापरताना विचार आणि स्मरणशक्तीसाठी जबाबदार असलेल्या मेंदूच्या भागांमधील कनेक्शन तुटते.

जागतिक स्तरावरील मेंदू विज्ञान तज्ञ प्रोफेसर स्टॅनिस्लास डेहेन यांच्या मते, तंत्रज्ञान आणि लहान व्हिडिओंद्वारे आपले लक्ष विचलित होत असताना, आपला मेंदू वाचवण्यासाठी 'खोलवर वाचन' हा एकमेव मार्ग आहे. ते असा युक्तिवाद करतात की AI-च्या युगात, खोलवर वाचण्याची, लिहिण्याची आणि चर्चा करण्याची क्षमता हीच मानवाची एकमेव स्पर्धात्मक ताकद बनेल.

दरम्यान, हा माहितीपट 'टेक्स्ट हिप' म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या जनरेशन Z मधील एक विरोधाभासी चळवळ देखील दर्शवितो. तरुण पिढी अल्गोरिदमद्वारे प्रदान केलेल्या निष्क्रिय आनंदांना सक्रियपणे नाकारत आहे आणि छापलेल्या शब्दांमधून 'सक्रिय डोपामाइन' शोधत आहे. ग्वांगवामुन चौकात 3,500 हून अधिक लोकांनी 10 तासांहून अधिक काळ कवितांचे वाचन करणे आणि 10,000 लोकांचा 군산 (Gunsan) येथे पुस्तक जत्रेत सहभाग, यांसारख्या घटना दर्शवतात की वाचन आता कंटाळवाणा अभ्यास राहिलेला नाही, तर एक 'उत्कृष्ट मनोरंजन' बनले आहे.

'पुन्हा वाचूया' EBS 1TV वर 20 व्या (भाग 1: वाचनाचे डोपामाइन) आणि 27 व्या (भाग 2: AI युग, वाचनाचा प्रतिहल्ला) दिवशी दुपारी 3:00 वाजता प्रसारित होईल.

कोरियातील इंटरनेट वापरकर्त्यांनी AI वरील अवलंबनाबद्दल चिंता व्यक्त केली आहे, आणि ते "मी ChatGPT ने 5 मिनिटांपूर्वी काय लिहिले ते विसरलो" आणि "हे खरंच खूप भीतीदायक आहे. आपण खरंच मूर्ख बनणार आहोत का?" अशा टिप्पण्या करत आहेत.

#Stanislas Dehaene #EBS #To Read Again #Your Literacy #Illiterate Humanity #ChatGPT