सुपरमन परतला... पण टीव्ही चॅनेलचे प्रयोग थांबले!

पूर्वी, सणासुदीच्या काळात टीव्ही चॅनेलसाठी नवीन प्रयोग करण्याची उत्तम संधी असायची. जेव्हा कुटुंबे टीव्हीसमोर एकत्र जमत असत, तेव्हा सामान्यतः धोकादायक ठरू शकणारे नवीन फॉरमॅट ‘पायलट’ (परीक्षणात्मक) म्हणून सादर करण्याची हीच वेळ होती. ‘सुपरमन परतला’ (The Return of Superman) सारखे कार्यक्रम, जे २०१३ मध्ये ‘छुसक’ (कोरियातील शरद ऋतूतील उत्सव) च्या पायलट एपिसोड म्हणून सुरू झाले आणि १० वर्षांहून अधिक काळ लोकप्रिय राहिले, हे याचे उत्तम उदाहरण आहे. मात्र, आता ही परिस्थिती बदलली आहे.

सध्या, टीव्हीचे वेळापत्रक पाहिल्यास, नवीन पायलट कार्यक्रम जवळपास गायब झाले आहेत. २०२५ च्या ‘छुसक’ स्पेशल म्हणून MBC चे ‘नॅशनल चॅम्पियन’ (National Champion) हा एकमेव कार्यक्रम दिसतो. यामागे अनेक कारणे आहेत. पॅन्डेमिकनंतर OTT प्लॅटफॉर्म्स (Netflix, Disney+, Tving) च्या वाढीमुळे लोकांच्या सवयी बदलल्या आहेत. आता लोक त्यांच्या सोयीनुसार कधीही कार्यक्रम पाहू शकतात, त्यामुळे सणासुदीला विशेष कार्यक्रम दाखवण्याची गरज कमी झाली आहे. दुसरे महत्त्वाचे कारण म्हणजे टीव्ही चॅनेलची आर्थिक अडचण. पायलट कार्यक्रम बनवण्यासाठी मोठा खर्च येतो आणि अपयशाचा धोकाही जास्त असतो, त्यामुळे आता चॅनेल्स एवढे मोठे धोके पत्करण्यास तयार नाहीत.

कल्चरल विश्लेषक हा जे-ग्युन यांच्या मते, “टीव्ही चॅनेल्सनी नवीन प्रयोग करण्याची आणि गुंतवणूक करण्याची वेळ आता गेली आहे. ते आता अधिक पुराणमतवादी झाले आहेत आणि नवीन प्रयत्नांपासून दूर जात आहेत. आर्थिक अडचणींमुळे भविष्यातही ते अधिक सुरक्षित पर्याय निवडतील.” तर, दुसरा विश्लेषक जोंग डोक-ह्युन सांगतात, “आजकाल टीव्हीचा प्रभाव कमी झाला आहे, ज्यामुळे लोकप्रिय कार्यक्रमांची संख्याही कमी झाली आहे. परिणामी, सणासुदीच्या विशेष कार्यक्रमांसाठी नवीन आशय मिळणे कठीण झाले आहे. जरी काही संगीत कार्यक्रमांचे पायलट एपिसोड्स बनवण्याचा प्रयत्न झाला तरी, तेही आता कमी होत आहेत.”

पूर्वी सणासुदीला नवीन काय पाहायला मिळेल याची उत्सुकता असायची, पण आता केवळ जुन्या आणि सिद्ध झालेल्या फॉरमॅटचेच कार्यक्रम दिसतात. OTT प्लॅटफॉर्म्सच्या विविधतेमुळे प्रेक्षकांना भरपूर पर्याय मिळत असले तरी, पारंपरिक टीव्ही मात्र आपल्या सुरक्षित कक्षेतच अडकून पडला आहे.

‘द रिटर्न ऑफ सुपरमॅन’ हा एक दक्षिण कोरियन रिॲलिटी शो आहे. यामध्ये प्रसिद्ध पुरुष सेलिब्रिटी त्यांच्या मुलांना काही काळासाठी एकट्याने सांभाळताना दिसतात. हा कार्यक्रम केवळ कोरियातच नव्हे, तर आंतरराष्ट्रीय स्तरावरही प्रचंड लोकप्रिय झाला आहे आणि त्याला अनेक पुरस्कार मिळाले आहेत. या कार्यक्रमाचे अनेक स्पिन-ऑफ्स (spin-offs) देखील तयार झाले आहेत, जे त्याची जागतिक लोकप्रियता दर्शवतात.